شبه یادداشتها  : دیروز و امروز

شبه یادداشتها : دیروز و امروز

یادداشتهای روزانه از خرداد سال ۱۴۰۰ شمسی
شبه یادداشتها  : دیروز و امروز

شبه یادداشتها : دیروز و امروز

یادداشتهای روزانه از خرداد سال ۱۴۰۰ شمسی

نظم و ترتیب اروپا چگونه پدید آمد؟


برای پاسخ به پرسش فوق  می توان از نظر لارس اندرسون استفاده کرد که در بار ه روش دو سیاست پیشه اروپایی و نظرات اشان در مورد اداره امور یک کشور یعنی توماس هابز و ماکیاولی  گفته است :

"ماکیاولی اطمینان زیادی به توانایی شهریار برای حکومت کردن از طریق ترسی دارد که ناشی از قدرت او برای اعمال قهر و خشونت به اتباعش است. هابز با ماکیاولی هم‌عقیده نیست و فکر نمی‌کند فرمانفرما بتواند تنها با کمک ترس حکومت کند. 

در نظر هابز، اتباع یک کشور  باید از خودشان اشتیاقی به تسلیم و تبعیت نشان دهند، چون به نفع آنان است. 

بنابراین، ترس سیاسی صرفا چیزی نیست که از بالا بر شهروندان تحمیل شود. به‌عکس، ترس سیاسی یک فرایند جمعی است که هم شامل اشتیاق و آمادگی افراد می شود و هم شامل نهادهایی اجتماعی نظیر کلیسا است. 

افراد همدیگر را می‌پایندو اعمال همدیگر را رصد می‌کنند و به همدیگر درباره عواقب برهم زدن نظم اجتماعی هشدار می‌دهند.

 حکومت جبارانه - یعنی همان حکومتی که هابز از آن دفاع می‌کند - نمی‌تواند دوام بیاورد مگر اینکه همه شهروندان آگاه باشند که دیگر شهروندان آنان را می‌پایند و اعمالشان را رصد می‌کنند و می‌توانند آنها را به حکومت لو دهند."


در اروپا و غرب همه همدیگر را می پایند.در انگلستان از هر چهار نفر یکی با سیستم امنیتی کشور در تماس است و اطلاعات می دهد.


امیر تهرانی

آیا در پس هر چیزی مقصودی خدایی هست؟


نویسنده کتاب "گفتگو با خد ا"  به پرسش فوق این گونه پاسخ داده است:
"اجازه بده چیزی به تو بگویم. تو بر این عقیده هستی که خداوند فقط به یک شیوه ظـاهرمی شود. این عقیده بسیار خطرناکی است. این طرز فکر مانع می شـود کـه تـو خداونـد را درهمه جا ببینی. اگر تصور می کنی که خداوند به شیوة خاصی می نگرد، به شیوه خاصی مـیشنود، و به شیوة خاصی حضور دارد، به تو بگویم که همواره در اشتباه بـوده ای . بـه ایـنترتیب، اگر همه عمر به دنبال خدا بگردی، او را پیدا نخواهی کرد.
گفته شده که اگر تو پروردگارت را در پاک و ناپاک نبینی، نصف داسـتان را از دسـت داده ای؛ این « واقعیت» بزرگی است.
خداوند در غم و شادی هست، در تلخ و شیرین هست. مقصودی ربانی، در پس همۀ پدیده ها وجود دارد. و بنابراین، حضوری ربانی در همۀ چیزها باید حس شود.خداوند همه چیز است. و در همۀ پدیده ها تجلی آشکار دارد. "
از کتاب گفتگو با خدا ترجمه توراندخت مالکی
و من بیاد رباعی معروف بابا طاهر شاعر عارف می افتم که گفته است:

به صحرا بنگرم  صحرا تو بینم          به  در یا بنگرم  در یا توبینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت   به هرجا بنگرم آنجا توبینم

خوب!نظر شما چیست؟
امیر تهرانی

عقل مار و صفای کبوتر؟


فرانسیس بیکن فیلسوف معروف  معتقد بود که مار دارای عقل و احتیاط ، و کبوتر دارای صفا و بیگناهی است.

راستش را بخواهید با صفا و بی گناهی کبوتران موافقم ، اما قبول عقل و احتیاط مار قدری سنگین است. 

بنظر من آنچه که مار را وحشتناک و کریه ساخته، حس گزندگی و ضر به زدن او ست.

او خود می داند تنها ویژگیش این است که می تواند شرنگ مرگ و درد و رنج  را به بدن موجودات دیگر  ناجوانمردانه تزریق کند. 

او می داند که باید در کمین بنشیند تا از نا آگاهی از مقابل چشمان تیز بین او بگذرد و او هم چون زوبین مرگ و رنج  به  طعمه نگون بخت بپرد.

 این دیگر عقل نیست که کینه و در نده خویی است.

البته و صد البته که  مارهای در لباس انسان بسی خطرناک تر و گزنده تر از مار حیوانی هستند.

 کسی که ویروس مر گباری می سازد، ماری جهانی است که بدون حرکت و خزندگی، مرگ و بیماری را در رگ همه موجودات تزریق می کند.

امیر تهرانی


آنچه که از محمد زکریای رازی نمی دانستیم

در میان دانشمندان ایرانی محمد زکریای رازی از دیگر مشاهیر علم و دانش ایرانی کمتر شناخته شده و زوایای تاریکی در زندگی او وجود دارد . 

این زوایای تاریک مربوط به باورهای فرامادی او می باشد. برای نمونه برخی از نوشتجات از او بعنوان "ملحد و خدا ناباور "  نام می برند و این که او  گفته است که وقتی مردیم دیگر هیچ اتفاقی نمی افتد . 

در حالی که یکی از کتابهای او بنام" سیرت فلسفی"  نادرستی این طرز تصور های غلط را می رساند.در این نوشتار گزیده ای از اصلی ترین باورهای او را می آورم:

1-خدا، زمان ، مکان ونفس(روح) از ازل  وجود داشته اند.(پس به باور او خدای خالق وجود دارد و ازلی و ابدی است.)

2-هرکس پس ازمرگ حالی خوش،و یا ناراحت دارد، درست مانند همان حالتی که در زمان زنده ماندن داشته است.( این باور نشان میدهد که رازی به بقای روح پس از مرگ معتقد بوده است،و گرنه جسم که با مرگ از بین می رود،  پس این روح است که باید بماند و حالاتی مانند زندگی را تجربه کند)

3_کمال مطلوب این است که بدنبال علم با‌‌شیم و با عدل و داد زندگی کنیم تا در جهان پس از این زندگی که در آن رنج و ناراحتی نیست زندگی کنیم.( بر این اساس پس از زندگی در این جهان به جهان دیگری وارد می شویم که اگر در جهان قبلی با عدل و داد زندگی کرده باشیم، در جهان بعدی نیز شادمان و نیک بخت خواهیم بود. پر واضح است که آن جهان بعدی نیز باید مدیر و مدبر و گردانندگانی داشته باشد.)

4-پروردگار ما که از او انتظار ثواب داریم و از مجازاتش نگرانیم، از روی رحمت خود نمی پسندد که بر ما آزار نماید و ستم و نادانی ما را زشت می داند و از ما خواستار علم و عدل است. بنابر این کَسی که دیگری را آزار کند مستحق آ زار می شود و به همان اندا زه که آزار کرده مجازات می شود.( اگر چنین باشد جهانی که  پس از مرگ بوجود می آید برای حساب و کتاب است که هر کس بر اساس کارهای خوب خود در جهان قبلی پاداش می بیند و یا مجازات می شود. ضمنا این خداوند است که مالک جهان بعدی نیز می باشد.)

5-لذات این دنیا زود گذر و فانی است و ولی لذتهای جهان پس از این که پایدار است و جاویدان  همیشگی و جاو انه است.( به بیان ساده تر:جهان بعدی جهان سرمدی و ابدی است. )

اگر این پنج مورد را بدقت مور د مطالعه قرار دهیم ناشناخته هایی در ارتباط با باورهای رازی آشکار می شون :

- رازی خدا پرست بوده است.

-رازی  به نوعی مذهب گرا بوده است. 

-رازی به جاودانگی روح ، جهان پس از مرگ، پاداش و مجازات در جهان بعدی باور داشته است.

منبع: کتاب سیرت فلسفی

نوشته:محمد زکریای رازی

ترجمه: دکتر عباس اقبال

امیر تهرانی

حوضچه مسیح


از طریق فیلمهای مستند متعدد بارها شاهد آن بوده ام که برخی از مسیحیان روسیه در حوض کوچکی از آب خود را غسل تعمید مجدد می دهند.

روش ورودبه این حوض پر آب تعمید دهنده به این گونه است که یک یک با رعایت نوبت به درون آب می روند و مرد و زن با کشیدن صلیب بر روی سینه سه بار در آب حوض تا بالای سر فرو می روند و کاری را انجام می دهند که در دین اسلام به" غسل ارتماسی " مشهور است.

رعایت پوشش لباس برای بانوان در هنگام غسل تعمید لزومی ندارد و بعضا نیمه برهنه هستند. اما مشخص است که کسی به لباس دیگری توجه ندارد و آنان با ایمان خالص مذهبی و در سرمای شدید ، که گاهی برف در حال بارش است به درون آب غوطه ور می شوند تا روحشان و جسمشان پاک شود.

من بدنبال منشاء این غسل تعمید سرخود بودم تا این که در کتاب "مانی و سنت مانوی" نوشته فرانسوا دگره  خواندم که این سنت توسط فرقه های تعمیدی در بین النهرین و احتمالا در جاهای دیگر شیوع پیدا کرده است. 

در همین کتاب بنابر نقل از انجیل متی (3،7-11)  می نویسد که یحیی تعمید دهنده در کنار رود اردن می گفت:من شما را با آب تعمید می دهم که ایمان بیاورید.

فرانسوا دگره تاکید میکند که غسل در آب باعث بروز حالتی د  ر شخص باورمند می شود که به آن "متانویا" می گویند.

 متانویا به معنای دگر گونی روحی و معنوی می گردد. زیرا سروش هاتف غیب در متون مقدس گفته است:خود را در آب جاری رودخانه ها بشویید...خداوند فضیلت ایمان به شما عطا خواهد کرد.

یکی از معروفترین فرقه های یهودی-مسیحی معتقد به این نوع غسل تعمید سرخود، فرقه الخزایی در مرز ایران بود که مسیحیان رهبر آنان را شیاد و دروغگو  می خواندند. زیرا او به غیر از خدای یگانه به خدای دیگری باورنداشت  و از پیروان خود خواسته بود  که از آتش و  قربانگاه ها بعنوان محل عبادت دوری کنند، و دیگر آن که بسوی بیت المقدس نمازبخوانند.

نکته جالب این که مانی که خود را پیامبر معرفی می کرد سالها پیرو الخزاییها بود و ناگهان از آنان و غسلشان و باورهایشان جداشد و اصلا شستشو را مردود دانست.