شبه یادداشتها
من از روسها می ترسم:
«ویل دورانت» تار یخنگار مشهور و نویسنده کتاب تا ریخ ویل دورانت در یادداشتهای خود بر ادبیات جهان دربارهی کتابهای نویسندگان روسی مینویسد:
«من از روسها میترسم. توان، طاقت، جرئت و نیرویشان را هم در ادبیات، در ارتش و در وجود دانشمندان، آهنگسازان، باله، سینما و هم در حفظ دولت پیچیده و نامتعارفشان احساس میکنم. در نیمهی دوم قرن نوزدهم تولستوی و داستایفسکی بزرگترین رمانهای همهی اعصار را خلق کردند. در موسیقی به چنان پیشرفتی رسیدند که برتری آلمان را در سمفونی و قدرت ایتالیا در اپرا را زیر سوال بردند. این روسها بودند که ارتش هیتلر را از استالینگراد به برلین عقب راندند و جنگ علیه نازیها را به پایان رساندند. سطری از نوشتهی داستایفسکی «اگر خدا مرده باشد همه چیز مجاز است.» زوال اخلاقی دنیای مسیحیت را نشان همگان داد.»
ضمنا تولستوی در ابتدای کتاب جنگ و صلح از زبان یک شاهزاده خانم روسی می نویسد: اروپا باید توسط روسیه مدیریت شود.
امیر تهرانی