شبه یادداشتها :من یک غاز نیستم

شبه یادداشتها

من یک غاز نیستم

دیوید هیوم فیلسوف معروف یک مثال جالب در مورد تبعیت از دیگران دارد که در آن به شرح حال یک غاز می پر دازد:

"دهقانی به یک غاز غذا می دهد. ابتدا حیوان ترسو مردد است و به این فکر می کند که: «چه اتفاقی افتاده است؟ 

چرا او به من غذا می دهد؟» موضوع هفته ها ادامه پیدا     می کند تا اینکه بالاخره تردیدهای غاز از بین می رود. بعد از چند ماه غاز مطمئن می شود که: «من در قلب دهقان جا دارم.». 

هرچه این غذا دادن ادامه می یابد تاییدی بر این باور او است. در حالی که غاز کاملا از خیرخواهی دهقان مطمئن شده است. یک روز در کمال ناباوری از قفسش بیرون کشیده می شود و کشاورز سرش را می برد. این غاز قربانی تفکر استقرایی شده است. تفکری با گرایش ترسیم نوعی یقین و اطمینان عالم گیر بر پایه مشاهدات منفرد."

با جوانان خود صحبت کنید پای درد دلشان صبورانه بنشینید متوجه خواهید شد که بسیاری از  آنان به یک غاز فکری تبدیل شده اند. بطوریکه هرچه درو کنندگان که همان پاشندگان دانه می باشند  بگویند اینان بدون کوچکترین تحقیق و بررسی باور می کنند. 

دیوید هیوم، فیلسوف قرن هجدهم، این تمثیل را برای هشدار دادن نسبت به خطرات این نوع تفکر به کار  می برد. 

پس این  تنها غازها نیستند که در دام این نوع از تفکر گرفتار می شوند بلکه برخی از انسانها نیز خواسته و ناخواسته گوش به حرفهای بی اساس شکارچیان دارند که در اصل همه یک سخن می گویند: هرچه دارید و به هرچه باور دارید بدور بریزید که حقیقت فقط و فقط در توبره ماست. 

امیر تهرانی