شبه یادداشتها ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ شمسی آزادی چیست؟ آیا با سرنوشت ارتباط دارد؟

ادامه از نوشتار پیشین

شبه یادداشتها

۳۱ خرداد ۱۴۰۰ شمسی

آزادی چیست؟ آیا با سرنوشت ارتباط دارد؟

اسپینوزا فیلسوف و متفکر هلندی گفته است" آزادی ، شناخت سرنوشت است." این جمله را دیروز در تقویم روز خواندم. چند دقیقه ای فکر کردم ، در ذهنم حساب و کتابی انجام دادم...ولی دیدم این تعریف یا درست نیست و یا کامل گفته نشده است. 

چون اگر گفته می شد:" آزادی این است که شما اختیار داری سرنوشت خود را بسازی و به قول معروف معمار سرنوشت خود باشی." این تعبیر صحیح تر بنظر 

آمد. 

البته در ارتباط با سرنوشت  و آنهم بطور کلی و عام ، هیچ کس آزادی تمام عیار ندارد؛ چون سرنوشت ما این بوده که بدنیا بیائیم و ما در این زمینه هیچ کاره ایم. وگرنه خیلیها  آرزو داشتند و دارند که ایکاش هر گز بدنیا نمی آمدند.

دوم آن که سرنوشت ما در رفتن از این جهان و به صحرای مرگ سفر کردن نیز دست خود ما نیست. قران می گوید ممکن است روزی انسان هزار سال عمر کند ولی سرانجام خواهد مرد.

 سوم آن که برخی حوادث مانند بیماریها، نقص های مادرزادی، ضعف های مادرزادی، تصادفات و... تا حدود بسیار زیاد از حیطه اقتدار و قدرت ما بیرون هستند...

بنابر  این سرنوشت ما در ارتباط با این گونه موارد هم محدود و بسته است.

شاید مقصود اسپینوزا مطلب دیکری بوده است ، یعنی وقتی او  در کنار برکه های زیبا و پرگل شهرشان در هلند پرگل قدم می زده و به حرکت مرغابی ها درون جویها و کانالهای آب می نگریسته ، ناگهان به این فکر رسیده که زندگی را همان طور که هست باید پذیرفت(منظورم محدویتهایی است که در بالا گفتم).

 در اینصورت تعریفش  قابل بحث است. شاید او این گونه فکر می کرده اگر بپذیریم که بیماری، حوادث و مرگ هم در زندگی وجود دارند و باید با آنها کنار آمد آن وقت آزاد تر خواهیم بود.

یعنی دغدغه فکری و افسردگی نخواهیم داشت.

شما چگونه می اندیشید؟ نظر شما چیست؟

امیر تهرانی

ح.ف