شبه یادداشتها(۲) ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ شمسی :چرا خرافات بوجود می آید؟

شبه یادداشتها(۲)

۲۹ خرداد ۱۴۰۰ شمسی

چرا خرافات بوجود می آید؟

جامعه شناسان بر این باورند که وقتی انسان نسبت به آینده اطمینان و علم ندارد و علت پدیده ها و حوادث را نمی داند و یا در مقابل وقایعی مانند ؛ بیماری، مرگ، تصادفات، شکست های مالی و اقتصادی، عدم پیروزی در پروژه های زندگی و مانند آن نا توان است به خرافات پناه می برد. چون نمی تواند از راه منطق این حوادث را توجیه کند ، بنابر این چاره جز پناه بردن به خرافات ندارد.

البته این توجیه جامعه شناسان تا حدود زیادی در ست است. ولی مواردی هم وجود دارد که نمی توان در چهارچوب این توضیحات آنها را توجیه نمود . برای نمونه تاکنون ده ها وشاید صدها نفر از جمله چندین تن از پاپهای کاتولیک در اثر پریدن لقمه در گلو جان باخته اند. این گونه حادثه ها توجیه منطقی ندارند که ندارند.

در مورد کشور خود ما ایران محققان می گویند که بسیاری از خرافات برای مثال  خوش یمن بودن و بد یمن بودن و نحوست روزها و شبها و تاثیر سیارات و ستارگان از زمان حمله مغول به ایران رواج گرفت. که البته این نکته هم تا حدود زیادی درست است. از جمله طبق گزارش جوینی در تاریخ جهانگشای جوینی و از قول پدرش نقل می کند که در ایام حمله مغول با سلطان محمد خوارزمشاه بر بلندی ایستاده بودیم. او به من گفت حمله مغولان، خرابی مملکت کم بود، بیماری گری (گری نوعی بیماری خارشی پوستی است که در اثر کنه ریزی به نام Sarcoptes scabiei ایجاد می‌شود. ناحیه‌ی سوراخ شده توسط کنه دچار احساس خارش شدیدی می‌شود. این احساس خراش به خصوص در طول شب بسیار شدید می‌شود.) هم بر من عارض شده است. و او راست می گفت ، چون سر و روی او را بیماری گری فرا گرفته بود.

باز جوینی در همان کتاب گزارش می کند که سلطان محمد خوارزمشاه در آغاز حمله مغول در خواب دیده بود ه اشخاصی نورانی و لی سیاه پوش به زاری پرداخته و بر سرروی خود می زنند. از آنان پرسیده بود:" بزرگواران شما چه کسانی هستید؟" و آنا ن پاسخ داده بودند: "ما اسلامیم!"

البته بدون تردید عامل بزرگ حمله چنگیز به ایران حماقت خود سلطان محمد بود که  نمایندگان تجاری چنگیز را بدون تقصیر اعدام کرد. و وقتی چنگیز در خواست قصاص عامل این جنایت یعنی غایر خان را کرد باز سلطان حماقت بیشتری کرد و  سفیری را که این پیام را آورده بود اعدام کرد. در آن موقع بود که چنگیز تصمیم به قصاص از همه ایر ان گرفت.

امیر تهرانی

ح.ف